Jeśli chodzi o historię, pierwsza powstała w 1922 roku w Jenie w Niemczech jako powierzchnia do projektora Planetarium Zeiss. Jakiś czas później R. Buckminster Fuller rozwinął swój pomysł i opatentował konstrukcję. Od tego czasu kopuły geodezyjne zadomowiły się naprawdę dobrze, a co najlepsze nigdzie się nie wybierają…
Kiedy Walther Bauersfeld po raz pierwszy zaprojektował i wzniósł kopułę geodezyjną dla firmy optycznej Carla Zeissa po I wojnie światowej, nie mógł przewidzieć, jak wielki był jego wynalazek. W każdym razie wszystkie zaszczyty przypadły R. Buckminsterowi Fullerowi lub Bucky’emu, jak lubił go nazywać. Ten amerykański architekt i inżynier później spopularyzował budowę kopuł geodezyjnych i przeprowadził się do jednej z nich z żoną, żyjąc długo i szczęśliwie.
Doskonała forma
Bucky głęboko wierzył, że kopuła geodezyjna jest doskonałą strukturą. Dlaczego? Ponieważ umożliwiła zamknięcie największej przestrzeni i wykorzystanie do tego jak najmniejszej ilości materiałów. Pozostając w zgodzie z otoczeniem, kopuła podtrzymuje się bez potrzeby stosowania jakichkolwiek wewnętrznych kolumn lub ścian. Tworzona przez nią otwarta przestrzeń daje nieograniczone możliwości wykorzystania.
Szybki montaż
Patrząc na kopułę geodezyjną widzimy, że przypomina kulę przeciętą na pół lub półkulę. Spójrzmy jeszcze raz, a odkryjemy, że składa się z sieci trójkątów. Te trójkątne podpory pozostają w stanie stałego naprężenia, przez co konstrukcja jest prawie niezniszczalna (wrócimy do tego tematu później). Obecnie jedną taką kopułę o powierzchni 110 metrów kwadratowych może zbudować 4-6 osób w niecały dzień, a mniejsze- w kilka godzin.
Wydajne
Gdybyś miał stworzyć dwie struktury o podobnej wielkości, jedną w kształcie prostokąta i jedną w kształcie kopuły, druga miałaby o 30% mniejszą powierzchnię. Co to dokładnie oznacza? Potrzebowałbyś 1/3 mniej materiału, aby ją zbudować (i nadal byłaby mocniejsza niż konstrukcja prostoliniowa). Oznacza to również, że zaoszczędzisz pieniądze na rachunkach za ogrzewanie i chłodzenie dzięki mniejszej powierzchni do ogrzewania i chłodzenia!
Super silne…
Kopuły geodezyjne fascynują ludzi na różne sposoby, z których najważniejszym jest ich niesamowita trwałość. Łączą w sobie kształt łuku z trójkątem, najsilniejszym geometrycznym kształtem znanym człowiekowi. Efektem takiego połączenia jest niezwykle mocna konstrukcja, która dobrze radzi sobie pod ogromnymi obciążeniami. Ze względu na swoje stałe boki trójkąty tworzące szkielet kopuły przenoszą siłę bardziej równomiernie po bokach niż inne kształty. Mówi się nawet, że kopuły geodezyjne wytrzymywały pożary i trzęsienia ziemi lepiej niż konstrukcje oparte na prostokątach.
… i niezwykle lekkie
Wróćmy na chwilę do najstarszego planetarium na świecie (i pierwszej kopuły geodezyjnej). Konstrukcja Bauersfelda dla fabryki Zeissa musiała być wyjątkowo lekka – kopuła miała być umieszczona na dachu. Musiała też być wystarczająco duża, aby zmieścić w sobie odpowiednią liczbę widzów. Potrzebne było zaokrąglenie, które umożliwiało dobrą powierzchnię do projekcji kosmicznej. I właśnie taka była jej struktura, ponieważ kopuły ważą mniej niż ich materiały składowe. W ich wnętrzu gromadzi się masa powietrza, a siły rozkładają się równomiernie na jej powierzchni.
Ekologiczne
W świetle namacalnych skutków globalnego ocieplenia rządy wymyślają coraz bardziej rygorystyczne przepisy, które wymuszają na firmach odciśnięcie jak najmniejszego śladu na naszej planecie. Kopuły to świetne rozwiązanie. Ich inżynierowie budowlani dokładają wszelkich starań, aby projekty kopuł nie pozostawiły miejsca na błędy ekologiczne.
Dlatego kopuły są zgodne z zasadami ekologicznego projektowania i opierają się na idei ochrony ograniczonych zasobów Ziemi. Celem jest optymalizacja ich wykorzystania bez zakłócania naturalnych procesów zachodzących na planecie. Kopuły są energooszczędne, wykonane z materiałów nadających się do recyklingu i nie wymagają użycia fundamentu – wszystko po to, aby zachować naturalną równowagę. Bezproblemowo łączą architekturę z ekologią i środowiskiem, tworząc w ten sposób doskonały przykład zrównoważonego projektowania działającego na rzecz ludzkości.
Wyjątkowe
Niektórzy zgodziliby się, że wszystko zależy od pozorów. Kopuła geodezyjna z pewnością przyciąga wzrok na każdej szerokości geograficznej. Wyróżnia się z tłumu standardowych form zadaszenia, łącząc elegancki design z funkcjonalnością. Okazuje się, że ludzie używają namiotów sferycznych z co najmniej 50 różnych powodów(!), często z niesamowitym efektem. Wśród nich znajdują się namioty glampingowe, zewnętrzne pokoje hotelowe, przydomowe szklarnie, ogrody zimowe, zewnętrzne sale lekcyjne czy kafejki.
